Bij het onderhoud aan gevels van woningen en gebouwen worden veel producten en materialen gebruikt. Deze kunnen in mindere of meerdere mate belastend zijn voor de mensen die ermee werken en voor het milieu. Ook de werkmethoden kunnen mens en milieu belasten tijdens de uitvoering.
De stoffen in onderhoudsproducten worden geselecteerd om hun werkzaamheid. Het voordeel dat deze stoffen goed werken heeft echter vaak ook een nadeel, want juist door hun werking kunnen deze stoffen een probleem vormen voor de medewerkers die ermee werken of er om andere redenen langdurig mee in aanraking komen. En ook kunnen deze stoffen in het milieu terechtkomen en daar mogelijk een effect hebben dat we als samenleving niet wensen.
Inzichten en criteria veranderen voortdurend. Niet alleen raakt steeds meer bekend over de effecten van stoffen op mens en milieu, ook de grens van wat maatschappelijk aanvaardbaar of verantwoord is verandert voortdurend.
Het doel van deze website is inzichtelijk te maken welke gevaarlijke stoffen er voorkomen in onderhoudsproducten en of er alternatieven beschikbaar zijn.
Om verantwoord gevelonderhoud te kunnen uitvoeren zijn naast energiebesparende maatregelen en vervoer van en naar de bouwplaats drie materiaalaspecten van belang: 1, de mate van milieubelasting van een product of materiaal gedurende de gehele levenscyclus (LCA);2 de mate van mens- en milieubelasting van een product, materiaal en werkmethode tijdens het gebruik;3 de prestatie van een product of materiaal in relatie tot de eisen of wensen.
Een veel gebruikte methode om inzicht te krijgen in de duurzaamheid van bouw- en onderhoudsproducten is een levenscyclusanalyse (LCA). Hierbij wordt op een systematische wijze in kaart gebracht wat de milieubelasting is van een product of systeem in de verschillende levensfasen, zoals de:
Om de berekening van de levenscyclus van (bouw)materialen beter onderling af te stemmen, hebben diverse marktpartijen in Nederland een handleiding milieuprestaties gebouwen ontwikkeld. Hierin is een geharmoniseerde rekenmethode beschreven. Ook de achterliggende materialen- en productendatabase zijn geharmoniseerd tot de Nationale Milieudatabase. In Nederland zijn afspraken betreffende LCA-berekeningen ondergebracht bij de Stichting Bouwkwaliteit. Deze stichting beheert ook de Nationale Milieudatabase.
In de meeste LCA-studies wordt de schadelijkheid van producten voor de gebruiker op de bouwplaats niet meeberekend, en evenmin de emissies van gevaarlijke stoffen naar het binnenklimaat.
De resultaten van de berekeningen van een LCA-studie worden uitgedrukt in milieukosten (€). Milieukosten zijn de kosten die gemaakt zouden moeten worden om schade aan het milieu te voorkomen en te herstellen. Met andere woorden: een sterk milieubelastend onderhoudsproduct, bijvoorbeeld een afbijtmiddel op basis van dichloormethaan, heeft hogere milieukosten dan een minder vervuilend onderhoudsproduct zoals een biocidevrije, oplosmiddelvrije en weekmakervrije watergedragen muurverf.
Helaas is van veel onderhoudsproducten nog niet bekend wat de mens- en milieubelasting is gedurende de gehele levenscyclus. Zodra deze gegevens beschikbaar zijn zullen wij deze aanvullen op deze site.
Sinds 1992 heeft de Europese Commissie een Europees Ecolabel in het leven geroepen, gesymboliseerd door een bloem waarvan de blaadjes sterren zijn. Dit label wordt toegekend aan producten die de minste impact hebben op het milieu en de gezondheid. Het label geldt in de Europese Unie.
Een uitgebreide methode om inzicht te krijgen in de duurzaamheid van bouw- en onderhoudsproducten is het Cradle to Cradle(C2C)- concept (Braungart M., McDonough W., 2002). De Cradle to Cradle-certificering bestaat uit een Basic-, Silver-, Gold- en Platinum- niveau. Het Basic- en Silver-niveau geven aan dat een bedrijf bezig is om aan de C2C-criteria te gaan voldoen, en het Gold- en Platinum-niveau geven aan dat een bedrijf en product daadwerkelijk aan een bepaald niveau voldoet.
NIBE geeft het keurmerk DUBOkeur uit, dat laat zien dat een bouwproduct tot de meest milieuvriendelijke producten in een bepaalde toepassing behoort. Voor het DUBOkeur wordt gekeken naar het specifieke toepassingsgebied van een product. Binnen iedere productgroep komen de beste producten in aanmerking voor het keurmerk. Er wordt een classificatie gemaakt waarbij verschillende producten onderling met elkaar worden vergeleken, waarbij het beste product milieuklasse 1a (beste keuze) krijgt. Andere producten binnen dezelfde productgroep worden vergeleken met deze referentie, waarbij de slechtst mogelijke score klasse 7c is: onaanvaardbare keuze.
Om inzicht te krijgen in de mate van mens- en milieubelasting van onderhoudsproducten is geïnventariseerd welke gevaarlijke stoffen deze bevatten voor mens en milieu. Hierdoor wordt het mogelijk bewustere keuzes te maken en voor onderhoudsproducten met zeer gevaarlijke stoffen een gezonder en minder milieubelastend alternatief te vinden.